Verweven hiërarchieën en de creatieve evolutie van bewustzijn

Laat ik voor een keer beginnen met de titel van de Engelse versie van dit stuk: ‘Tangled hierarchies and the creative evolution of consciousness’… Soms kun je beter met de oorspronkelijke (Engelstalige) terminologie beginnen, voor je vertaalt. Ik heb ’tangled hierarchies’ vertaald met ‘verweven hiërarchieën’ en ‘consciousness’ met ‘bewustzijn’. ‘Awareness’ zal ik vertalen met ‘gewaarzijn’.

De kern van Amit Goswami’s punt in ‘Creative Evolution’ (Creatieve Evolutie) is dat bewustzijn een actieve kracht in de schepping is. Centraal in zijn redenering is het idee van verweven hiërarchieën. Om ook maar half te begrijpen wat hij hierover zegt moest ik hem herlezen, dus citeer ik hem maar gewoon (p. 121)

Zie de causale cirkel van de rol van de waarnemer in kwantum meten. De waarnemer, het subject, kiest de gemanifesteerde toestand van de ingevouwen (collapsed) object(en). Maar zonder gemanifesteerde ingevouwen objecten, inclusief de waarnemer, onstaat ook de ervaring van het subject niet. Deze kringvormige logica van afhankelijk tegelijkertijd ontstaan (dependent co-arising) van subject en object wordt verweven hiërarchie genoemd. Continue reading Verweven hiërarchieën en de creatieve evolutie van bewustzijn

Wil, dieet, ascese en religie

Traditioneel hebben de grote religies verzaking in de een of andere vorm aan geraden. Of het gaat om vasten of Ramadan – leken werden (en worden) gestimuleerd zich eens per jaar in te houden. Voor religieuze professionals, zoals monniken, nonnen en priesters, was verzaking een taak voor het hele jaar. Althans, in theorie. In veel gevallen kwam de praktijk zo ver van de theorie af te staan dat de religieuze klasse beter leefde dan het gewone volk. In Tibet bijvoorbeeld waren de kloosters niet alleen de machtigste instanties, maar ook de meest luxueuze. Sociaal gezien niet zo’n heel slechte situatie, aangezien iedereen er toe kon treden en toevlucht vinden.

Ascese is een vreemd ideaal. Het ideaal van vrijwillige armoede. Verzaking betekent alleen iets als je begint met iets te hebben. De Boeddha wordt bewondert om zijn rondtrekken door Noord India en Nepal, niet omdat hij arm was, maar omdat hij rijkdom en macht achter zich liet. Als hij niet rijk begonnen was, was hij niet meer geweest dan een zwerver.

De Amerikaanse droom is omgekeerd: je begint met armoede, idealiter na immigratie, en eindigt in rijkdom, als gevolg van hard werk.

Verzaking past als ideaal, in een religieuze context, niet in de geest van onze tijd. Maar andere vormen van askese hebben wel een hoge status. Continue reading Wil, dieet, ascese en religie