In het Ontdek het Boeddhisme programma (dat ik voornamelijk online, maar ook in Emst en Amsterdam volg) wordt vaak herhaald dat we spijt horen te hebben van wat we fout doen, zeggen en denken, maar dat we ons mogen verheugen in wat we goed doen.
Je verheugen is geen onderdeel van onze Nederlandse cultuur. We zijn erg goed in klagen: mijn moeder vermoed zelfs dat dit een van de redenen is dat de Nederlanders gemiddeld gelukkiger zijn dan andere volken: het negatieve komt er gewoon uit.
Waar of niet waar, het is wel een beetje vreemd dat het zoveel makkelijker is je op het negatieve te richten dan op het positieve. Gedeeltelijk zal dat komen omdat wat goed gaat niet veranderd hoeft te worden: het gaat al goed, waarom zou je er energie in stoppen?
Aan de andere kant: als we ons alleen op het negatieve in relaties richten, gaan die relaties er aan. Het is misschien een cliché, maar het is ook gewoon waar. Een slechte leerling steunen in wat hij goed doet, kan even goed werken als hem straffen voor wat fout gaat. Als een kind gaat denken dat hij toch alleen maar dingen fout kan doen, zal hij ook niet meer proberen het de docent of de ouder naar de zin te maken.
Vanuit karmisch perspectief is je verheugen een tegenkracht voor egoïsme. Als we in staat zijn ons te verheugen in de goede dingen die iemand als Oprah Winfrey doet, blijft er niet zoveel energie over om haar te benijden. Het lijkt me duidelijk dat het een veel effectiever gebruik van onze energie is om het eerste te doen.
Feitelijk wordt zelfs gezegd dat je verheugen de makkelijkste route naar goed karma is: je hoeft niet de hele dag te mediteren, je kunt je gewoon verheugen in het feit dat iemand anders dat wel doet. Je hoeft niet je hele salaris aan goede doelen te geven, je kunt je verheugen in hoe fijn andere mensen bij dragen aan dat goede doel.
Als je het probeert kom je er waarschijnlijk achter dat het helemaal niet zo makkelijk is als het klinkt: het is lastig je te verheugen in iets wat een ander goed doet, dat je zelf had kunnen doen. Het ligt, jammer genoeg, meer voor de hand weerzin te voelen – een psychologisch mechanisme dat voorkomt dat je je schuldig voelt dat je niet OOK dat goede doet.
In die zin is het makkelijker om je te verheugen in Oprah’s goede werken en intenties: zij doet dingen met haar geld en netwerk waar de meesten van ons simpelweg niet toe in staat zijn. En omdat we er niet toe in staat zijn, hoeven we ons ook niet schuldig te voelen dat we niet net zo handelen.
Toch is het blijkbaar niet vanzelfsprekend om je in Oprah te verheugen. Ik was een paar jaar geleden in Chicago en hoorde tot mijn verassing dat veel mensen haar niet mochten en niet bewonderden. Misschien had het iets van doen met de realisatie van de idioterie achter de schermen bij het maken van een tv programma als het hare: ik ontmoete mensen die mensen kenden die er in verschenen waren. Ze vertelden hoe hun verhaal uit zijn verband werd gerukt en uitvergroot.
Gedeeltelijk is dat gewoon hoe de media werken: ze vertellen een verhaal en als wij de krantenkoppen halen is dat niet meer dan een onderdeel van het verhaal dat zij willen vertellen. Alleen de meest bedreven beroemdheden lukt het om te zorgen dat de media die aspecten van hun verhaal vertellen die ze zelf willen benadrukken. En zelfs in die gevallen is het niet meer dan het verhaal dat de media over die persoon KAN vertellen. Ik denk dat het de Dalai Lama heel goed lukt zijn kant van het verhaal voor het voetlicht te krijgen, bijvoorbeeld.
Laat ons verheugen!
In het Tibetaans Boeddhisme hebben we toestemming ons te verheugen in de dingen die we goed doen. Heb je geld aan goede doelen gegeven dit jaar? Mooi, verheug je! Je hoeft er niet trots op te zijn, jezelf groot te maken of zo, maar je hoeft jezelf ook niet naar beneden te halen en op de kop te geven. Verheug je er in dat je iets goeds gedaan hebt.
Hoewel dit stuk niet op Kerst geschreven is, wordt het wel op die dag gepubliceerd voor de enkeling onder jullie die vandaag niet met familie door brengt.
Misschien kunnen we, in de geest van Kerst, dingen delen waar we ons in verheugen. Persoonlijke dingen, of mensen die we bewonderen, of dingen in ons leven waar we dankbaar voor zijn…
hallo Katinka,
dank je voor jouw inspiratie met kerst.
Je verheugen in de dingen des levens lijkt me inderdaad ook mooi als je dat voor jouw eigen leven doet. Ik merk, dat mensen vaak streng voor zichzelf zijn, misschien wel makkelijk losgaan met alcohol of weet ik wat, maar als ze spreken over zichzelf, zijn ze erg hard en kritisch. Net of ze aan hele hoge eisen moeten voldoen. Dus het lijkt me ook wel lekker voor de omgeving, als mensen zich verheugen over de eigen mooie talenten en dingen in het leven. Doet me denken aan de katholieken, die zeggen: tel je zegeningen.
Als ik wel eens chagrijnig ben, heb ik daar niet altijd zin in, en ik knap snel op als ik ga tellen wat ik voor mooie dingen heb, zoals lopen, kijken, leuk werk, noem maar wat op. Soms blijf ik lkker hangn in mijn chagrijn, heeft ook wel wat.
Ik volg trouwens op twitter de Dalai Lama, hij heeft heel wat volgers maar volgt zelf niemand, waarschijnlijk biedt zijn Innerlijk genoeg stof.
Groet Frenkie Oosterveen
Ik heb mijn kerst (vanuit een beroepsmatige functie) juist doorgebracht met mensen die vanwege hun persoonlijke situatie kerst niet met hun familie konden doorbrengen. Ik behoor namelijk tot die nederlanders die gewoon met kerst moeten werken. Toch heeft dat in mijn beleving juist iets moois. Eigenlijk misschien wel mooier dan de intimici met vrienden en familieleden.
Daarom vind ik het nooit zo’n probleem te moeten werken met kerst. Juist het onverwachte kan zo’n kerstmis voor de ander als jezelf zo speciaal maken. Iets om volgend jaar weer op te verheugen.
Je hebt helemaal gelijk over dat geklaag.
Ik ben 68 dus een ouwe knar.
En wat mij opvalt is dat we bij het toenemen van de materiele welvaart steeds meer zijn gaan klagen. Of wat ik in Amsterdamse-Rotterdamse haventaal zou willen kwalificeren met -eindeloos zeiken met je bek en je buik vol vreten-. Vroeger was geluk heel gewoon en daarom ontvlucht ik ons kikkerlandje maar naar een eenvoudig spaans dorpje -zestig jaar terug in de tijd- waar het simplisme nog heerst.
Spreek slechts enkele woorden spaans, maar iedereen snapt je terwijl je in ons land tegenwoordig hele verhalen nodig hebt, om duidelijk te maken wat je bedoelt. Of in zinloos getwitter waar ik me heel ver van houdt moet vervallen.
Volgens mij heeft het ook heel veel met de zon te maken, die je hier iedere dag ziet en die een soort luchtigheid aan het leven geeft. Leven bij de dag en morgen zien we wel weer verder -who cares-. Zie er al weer tegenop om over drie maanden drie weken terug te moeten. Oke het zien van de kleinkinderen vergoed veel -die hebben die blijheid en luchtigheid nog-. Maar voor de rest geef mijn portie maar aan fikke de stress en de zwaarmoedigheid komen je al tegemoet zodra je de aankomsthal van Schiphol betreedt.