Yoga Sutras van Patanjali, door I.K. Taimni (2)

17 apr. 10 (tweede lezing)

Coen Brandt groeide op in theosofisch milieu. Is arts. Heeft zich bezig gehouden met ruimte meetkunde en de yoga sutras.

Laat ons reciteren van Yoga Sutras horen. Door zoon van vroegere yoga leraar van Coen.

De yoga sutra’s van Patanjali
I.K. Taimni
Jammer dat het zulk mooi weer is – dan zitten wij binnen. Hij houd het zo kort mogelijk.

Is al jaren bezig met de Yoga Sutras. Is niet zo thuis in de filosofische achtergronden. Dat heeft Ronald al besproken.

Coen laat zien hoe hij er zo door de jaren ermee bezig is geweest. Er zijn grote delen van de yoga sutras waar hij (nog) niets mee kan.

Hoe is hij in contact gekomen met de yoga sutras? Mijn hele leven is een ontdekkingsreis. De yoga sutras reizen mee – ik heb gesprekken met de yoga sutras. Wat ik mee maak in het leven maken de yoga sutras weer beter begrijpelijker. En andersom helpen de yoga sutras het leven begrijpelijker.

Hoe ga je om met het boek? (Hijzelf dus)

Ik was 19 jaar in 1969 en vastgelopen bij elektrotechniek. Hij wist niet wat hij wilde. Iemand opperde dat hij een jaar of twee naar India zou kunnen gaan. Hij is een jaar gegaan, naar zuid India, naar de kunstacademie kalakshetra. Opgericht door Rukmini devi, toen op theosofisch terrein daar. Was een goede bekende van de ouders van Coen.

Daar is hij heen gegaan en daar woonde hij bij de dans en muziek leraren in een kamertje, en later een huisje. Er waren iedere dag lessen. Ik ging naar Adyar. Kocht een fiets en ging naar Adyar en daar kwam hij mensen tegen en liep op het terrein rond. Toen was daar ook net een Zweedse man die de school of de wisdom volgde. En dan praatten ze over van alles.

In die tijd zeiden de dansleraren tegen hem dat hij ook yoga lessen kon krijgen. Rukmini zei, ga bij een andere yoga leraar. Evert zei dat hij weer bij een andere leraar moest zijn.

Het ging allemaal om dezelfde. Hij nam daar privé les: Desikachar. De zoon van een bekende yoga meester op het gebied van de hatha yoga. Hij gaf dus lessen. Zijn vader was de bekende Thirumalai Krishnamacharya. Die was o.a. de leraar van Iyengar e.a. De meeste yoga leraren wereldwijd komen in de lijn terug bij hem.

Desikachar was ook de docent van Jiddu Krishnamurti.

Desikachar wilde ook de yoga sutras bestuderen, dus niet alleen de oefeningen doen. Dat krijg hij ook van verschillende richtingen te horen. Volgend jaar 50 jaar geleden is het voor het eerst uitgekomen.

Stellingen:

Dit is het enige gezaghebbende werk over yoga (dus yoga sutras van Patanjali, niet specifiek Taimni):

Is natuurlijk niet waar, maar het is wel een heel belangrijk werk.

Vertaling en commentaar van Taimni is het beste.

Nou, het is wel heel goed. Gebruik er meer bij elkaar, maar Taimni is wel een goede om mee te beginnen.

Het boek moet van A tot Z worden gelezen …

De regel dat je begrepen moet hebben wat je gelezen hebt voor je naar de volgende regel gaat is niet handig. Toch doorlezen.

Niet alleen mentaal, maar ook intuïtief en meditatief.

Het is beter om hier en daar een plukje te begrijpen. Koppelen aan andere werken, studies. Samen studeren, gedachten wisselen. Niet alleen bestuderen, ook doen!

Je zult heen en weer moeten springen, noten moeten kraken, om het te begrijpen.

De 8 stappen van yoga gaan in volgorde, aan samadhi zijn we nog lang niet toe.

Heeft hij uiteindelijk niets over gezegd. Ik neem aan dat ook hier het antwoord is: klopt niet.

Strikte naleving van yama en niyama maakt je deugdzaam…

Taimni’s uitgave…

• Fijn dat er ook (in de Engelse uitgave) devanagari in staat, maar niet belangrijk.

• Transliteratie (klank, uitspraak):

• Vertaling per woord (kom je niet vaak tegen)

• Vertaling van de hele sutra (is al interpretatie)

• Commentaar

Soms, als je de woorden ziet, dan denk je – dat kan niet kloppen…. Maar ja,dat is altijd gezegd. Is dat zo? Dan is het heel handig om die stappen te hebben zodat je het zelf kan interpreteren.

Belangrijkste commentaren: Dvivedi, Clara Codd, Rohit Mehta, Alice Bailey, Deiskachar…

Zie ook Swami Hariharananda Aranya, Mircea Eliade, Georg Feuerstein e.v.a.

Ook Coen Brandt vindt de versie van Rohit Mehta heel goed, net als Ronald Engelse. Coen vindt eigenlijk dat het vertaald zou moeten worden. [Jammer genoeg is het zelfs in het Engels uit druk – Katinka]

De yoga sutras zelf zijn eigenlijk maar heel kort: paar a4tjes. Het is het commentaar dat het lang maakt. Het is heel geconcentreerde tekst oorspronkelijk, die uit het hoofd geleerd moest worden.

Het bestaat uit vier delen.

1. Samadhi Pada – geestvervoering
2. Sadhana Pada – scholing
3. Vibhuti pada – vermogens, siddhis
4. Kailvalya pada – eenwording

Samadhi pada

Yoga is het stoppen van de bewegingen van het denkvermogen. WIE stopt dan de processen van het denken? Als ik mijn gedachten ga stoppen, dan is er weer een ik. Niet ‘IK ga mijn gedachten stoppen’, maar ‘mijn gedachten gaan stoppen’. [Of zelfs ‘stilte nu’ – Katinka]

Dan is de waarnemer (ziener) in zijn wezenlijke, oorspronkelijke aard gevestigd. Dit is niet dezelfde waarnemer als verderop waar het waarnemer is die los staat van het waargenomene of er juist mee geïdentificeerd.

Anders is er identificatie met de vrtti’s . Dan is dat ook het enige waar je je bewust van bent. Al kennen we dat proces wel.

Wat zijn dan de vrttis. Juist begrip, misvatting, verbeelding, slaap en geheugen.

Juist begrijp is o.a. waarneming, gevolgtrekking en wat we te horen krijgen.

Misvatting: beeld komt niet overeen met realiteit

Verbeelding: beeld niet gebaseerd op realiteit

Slaap: zonder inhoud of betekenis (doelloos dwalen)

Geheugen: vasthouden van een ervaring die er niet meer is. Hebben we hard nodig, maar het kan ook juist een dwarsboom zijn. Juist begrip is hard nodig, maar begrippen staan ook in de weg van nieuwe waarneming.

Deze vrttis behoren tot wat moet stoppen om samadhi te bereiken.

Twee dingen daarvoor nodig: abhyasa: volharding, vastbijten. Vairagya: onthechting en loslaten.

Het zijn elkaars tegengestelden, eigenlijk. Je hebt ze allebei nodig. Dat is vaker zo: je hebt tegenovergestelde dingen nodig om de spanning te creëren die tot werkzaamheid komt.

Samadhi Pada:

Soorten samadhi.

1. Vitarka: redeneren
2. Vicara: overwegen: proces van waarnemer en waarneming
3. Ananda: geluksgevoel
4. Asmita: bewust van zelf
5. Asamprajnata: indruk die overblijft na loslaten voorafgaande inhoud
6. Nirbija Samadhi: zonder zaad, wanneer zelfs de subtielste inhoud van de meditatie wordt losgelaten.

Dus samadhi bestaat op niveaus die dicht lijken op gewoon bewustzijn, tot heel erg anders dan gewoon bewustzijn.

Sadhana Pada

Kriya yoga, voorbereidende yoga: onthouding, zelfstudie, zelfovergave aan God

Klesas: bezoekingen, oorzaken van ellende:

Onwetendheid, egoisme, aantrekking en afstoting en hang naar het leven.

Hoe kom je daar af? Mediteren op allerlei principes.

8 stadia van yoga.

1. Yama: onthoudingen
2. Niyama: nalevingen
3. Asana: lichaamshouding
4. Pranayama: ademhaling / energie
5. Pratyahara: zintuigen
6. Dharana: concentratie
7. Dhyana: meditatie / contemplatie
8. Samadhi: contemplatie / extase

Ademhaling > energie > zintuigen.

Als de zintuigen to rust kunnen komen… we zijn uit op prikkelingen van zintuigen. Dat lijdt ons af van de weg waar we eigenlijk naar toe willen.

Yama en Niyama

Yama: Je onthouden van geweld, leugen, diefstal, onkuisheid en hebzucht.

Niyama: naleven van zuiverheid, tevredenheid, onthouding (tapas), zelfstudie (svadhyaya), eswara pranidhana (zelfovergave aan God).

Wat betekent dat nu, al die regels van deugdzaamheid? Je kan je enorm precies aan die regels houden. Je wordt er niet een integer mens van. Maar als je integer bent, dan zijn deze regels alleen maar wat je toch al doet. Dus die regels zijn niet te belangrijk – maar wel proberen. Maar het is verkeerd om.

Asana

Drie regels hierover in de yoga sutras – maar helemaal wat er in hatha yoga bestaat.

Stabiel en ontspannen (weer tegengesteld)

Meditatie op het oneindige. Ontspannen inspanning.

Dan niet meer gestoord door de paren van tegenstelling.

Pratyahara

Je terugtrekken van de zintuigen. Maar je kan heel goed mediteren met je ogen open. Het betekent dat je zintuigen puur als zintuigen gebruikt. Niet meer voor het zoeken van prikkeling. Je neemt waar wanneer dat nodig is.

Pranayama

Begrijpt Coen ook nog niet veel van. Het regelen / stoppen van de in en uitademing. De ademhaling is verbonden met de levensenergie (prana).

Dharana

Concentratie. Het binden van het denkvermogen aan een plaats. Het is het bepalen van waarneming of van aandacht. Open gewaarzijn.

Dhyana

Meditatie of contemplatie. Dan is er geen verstrooiing meer. Voortdurende ononderbroken stroom van aandacht voor het object. Aandacht of focus.

Samadhi

Alleen nog bewustzijn van het object van meditatie en niet meer een waarnemer daarvan.

Samyama = dharana, dhyana en samadhi samen.

Het innerlijke ten opzichte van de vorige stappen.

Door deze drie toe te passen op voorwerpen of begrippen dat geeft kennis, inzicht en vermogens (siddhis). Maar de siddhis kunnen ongewenste afleiding zijn.

Samyama wordt toegepast, i.p.v. samadhi. Die drie stappen zijn blijkbaar steeds opnieuw nodig.

Yoga sutras zijn geen reisgids, maar een reisverslag. Je zult het terrein zelf moeten onderzoeken. Met een gids waren we toeristen. Met de sutras als gids verdwalen we. Zelfonderzoek staat centraal. Motieven onderzoeken. Identificaties onderkennen.

Niet meer dan wegwijzer op het pad van transformatie.

Reductie nodig: overboord gooien van het onbelangrijke. Leven in orde en eenvoud. Veel moeilijker en lijkt ook onaantrekkelijk. De geestelijke vermogens die we kunnen verkrijgen zijn eerder een hindernis dan een hulpmiddel. Geestelijke vermogens leidt tot nog meer informatie overload. Nog meer informatie zoeken helpt niet. Maar helderziendheid kan leiden tot overzicht van wat we al weten.

De wijze wil er niets mee, de gewone mens kan er niets mee (Rohit Mehta).

Fay van Ierland zegt dat bij al die dingen uit het Oosten: begin met de ethische regels. Als je je instrument niet voorbereid dan ga je er nooit iets van maken. Leg eerst een basis. Het komt steeds terug in al die oosterse teksten. Daarom is er misschien ook zoveel onrust over de diepere leringen, omdat wij westerlingen ze te snel willen.

Daar is Coen mee bezig geweest. Het is nodig om daar mee bezig bent, maar je maakt er een puinhoop van omdat het grootste deel onbewust is. Als je gaat duiken in je motieven en die leefregels probeert ga je er iets vreemds van maken. Als je discipline oplegt werkt het niet. Maar als je het ziet is de discipline niet moeilijk meer.

Uiteindelijk zijn het de symptomen van een integer leven. Lastige paradox. Fay is er nu achter, dat dit probleem er al lag bij de Mahatma brieven.

Elisabeth zegt: Om pijn te vermijden moet je loslaten. Maar dat loslaten kun je kiezen, omdat het identificeren anders vanzelf door gaat. Dat is hard werk. Je hebt de vrijheid bij jezelf om te kiezen en dat vraagt volharding. Zo is ze aan het oefenen.

Er wordt gevraagd: hoe kom je bij de waarnemer? Coen heeft het antwoord: dat hij het niet weet. Hoe vind je dan het centrum? In jezelf, bij meditatie. Het gaat om het stil worden van het denken, niet om het vinden van stilte. Net zo kun je niet naar de waarnemer. Maar het zelf kent zichzelf. Het waarnemen van de waarnemer is behoorlijk gevorderd.

Er is verschil tussen moment bewustzijn – het nu. Het is iets onherroepelijks. Wij zijn geneigd om in de tijd te zitten: uit te zoeken, na te denken etc.

Wies Kuiper: terug bij waar we het vanmorgen over hadden. Het bepalen van het veld van aandacht (dharana), nodig voor die voortdurende ononderbroken aandacht. Samadhi: het samenvallen van waarnemer, waargenomene en waarnemen. Maar dat voorbereiden, dat bepalen van het veld, is heel belangrijk. Dan die voortdurende aandacht en dan pas Samadhi.

Els Rijneker zegt: fijn dat je het zo persoonlijk hebt verteld. Zo krijgen we een beeld over hoe we er zelf mee bezig kunnen gaan.

Volgend jaar: 50 jaar Yoga Sutras – week lange seminar met Ravi Ravindra.