In mijn vorige stuk had ik het over het aanvoelen van de kwaliteit van een spirituele leraar. Maar omdat ik deze vraag de laatste tijd vaak krijg wil ik dieper in gaan op de Blavatsky, Bailey, Creme driehoek.
De verborgen Shakespeare
Liefhebber, P.
Gisteravond hadden we een spreker in onze Haagse theosofische loge, die – los van een voormalig Telegraaf journalist – een boek heeft geschreven over het wereldbeeld van Shakespeare. Peter Liefhebber ziet in Shakespeare een leraar in de traditie van wat theosofen ‘de grote witte broederschap’ zouden noemen en anderen zouden kunnen aanduiden als ‘de eeuwige wijsheidstraditie’. Kort en goed, in de mistige woorden van Shakespeare kun je gedachten als reincarnatie, karma, het eeuwig voortbestaan van de innerlijke mens, de eenheid van al wat IS en meer terugvinden.
Een verhandeling
over witte magie
Alice A. Bailey
De relevantie van Peter Liefhebber voor dit stuk is dat hoewel hij lippendienst aan H.P. Blavatsky bewees, hij duidelijk meer in Alice Bailey geïnteresseerd is. Ook is hij weinig sceptisch over Benjamin Creme, die hij als ‘dapper’ omschreef. Hoe dan ook, hij maakte me wel eindelijk duidelijk hoe Benjamin Creme in het theosofische wereldbeeld past – met de toevoeging dat ik de man nog steeds totaal oninteressant vind.
Laat ik beginnen met de basisaannames die al deze mensen gemeen hebben:
Volgens H.P. Blavatsky, Alice Bailey, Benjamin Creme en vele theosofische leraren, is er een broederschap van adepten, mahatmas of broeders – spirituele leraren met occulte vermogens die (vergeleken met gewone mensen) bijna alwetend zijn. Ze hebben strikte regels over hoe hun krachten gebruikt mogen worden, want elk gebruik heeft karmische gevolgen. En daarnaast: hun voornaamste doel is de mensheid te helpen. Omdat ze weten dat karma een feit is, willen ze de mensheid niet tot wat dan ook dwingen. Wat we ook doen moet onze eigen keus zijn. In plaats daarvan geven ze af en toe hints om ons nieuw perspectief te geven op de bestaande situatie. Dan kunnen we beter kiezen, maar dat is dan ook de enige hulp die ze de mensheid als geheel mogen geven. Individuen kunnen natuurlijk geholpen worden op hun spirituele pad, en sommigen zullen uitgroeien tot de volgende generatie Mahatmas (zoals Djual Khul misschien).
De Mahatma BrievenIn Blavatsky’s tijd was het niet duidelijk voor de broederschap of ze überhaupt in de openbaarheid moesten treden. Twee broeders, Koot Hoomi en Morya, kregen toestemming om in hun vrije tijd niet alleen Blavatsky te onderwijzen, maar ook A.P. Sinnett. Dit gaf ons de Mahatma Brieven.
Het doel van die leringen was, omdat Sinnett dat zo wilde, het beter begrijpen van het wereldbeeld van de meesters van wijsheid: de occulte waarheden. Dit vormde Blavatsky’s leringen: de mensen in haar tijd wilden een wereldbeeld dat de strijd met de wetenschap, Christendom en Spiritisme aan kon en de waarheden uit die drie incorporeerde en verschillen uitlegde. Ze verwerkte ook belangrijke aspecten van de Hindoe en Boeddhistische wereldbeelden in haar werk.
De broeders ondertussen waren vooral geïnteresseerd in het helpen van de onderdrukte massa’s. Ongelijkheid was nog steeds de norm. De ‘inheemsen’ in de koloniën moesten zelfvertrouwen krijgen en uiteindelijk vrijheid. Vandaar het eerste doeleinde van de Theosofische Vereniging: een broederschap zonder onderscheid van ras, geloof, kaste of huidskleur (mijn parafrase).
We zitten op dat moment aan het eind van de 19de eeuw. De Universele Rechten van de mens waren nog niet geformuleerd. De revolutie van de jaren 60 was nog niet gebeurd en in de VS hadden gekleurde mensen nog steeds minder rechten dan blanken. Indonesië was nog een Nederlandse kolonie en vrouwen hadden nog geen stemrecht. Olcott moest helemaal naar London reizen om te zorgen dat de Boeddhisten in Ceylon (nu Sri Lanka) vrij kregen op Boeddhistische feestdagen.
Tegenwoordig is dat eerste doeleinde van de Theosofische Vereniging bijna een gemeenplaats. Misschien niet helemaal, maar Geert Wilders weet dondersgoed dat hij van de Islam moet zien als een politieke beweging om het haalbaar te maken dat er restricties aan Moslims worden opgelegd. De vrijheid van godsdienst is te diep verankert.
Met andere woorden: hoewel de problemen tussen mensen van verschillende etnische en religieuze achtergrond bepaald niet voorbij zijn, staan ze wel heel duidelijk op de agenda. Ook is er een consensus onder grote delen van de bevolking dat vrijheid van godsdienst essentieel is. OK, ook de Chinese overheid is het daar niet mee eens, maar het is haar niet gelukt veel mensen bij de Nobelprijs van de Vrede weg te houden.
Tegen de tijd dat we bij Alice Bailey aankomen is de wereld veranderd. De Theosofische Vereniging, hoewel nooit heel groot, is toch prominent geworden dankzij Besant’s bemoeienis. Hoewel wetenschap en religie nog steeds een fascinerende dualiteit vormden, raakten mensen daarnaast gefascineerd door de mogelijkheid zelf op het spirituele pad vooruit te komen – misschien wel zelf ‘Mahatma’ te worden.
Dit vormde Bailey’s versie van de leringen van de meesters: ze leerde zowel een wereldbeeld als een spiritueel pad. Het resultaat is dat haar boeken voor de meeste mensen veel leesbaarder zijn (ik ben een uitzondering), maar minder genuanceerd als het om de filosofische onderbouwing gaat. Ook zijn haar leringen, door de Arcane School, praktischer, maar nog wel verborgen en geheim.
In India was in die tijd de onafhankelijkheidsbeweging op gang gekomen en onderwijs was niet meer automatisch Christelijk. Toch heeft Alice Bailey, met haar achtergrond als Christelijk missionaris, naar mijn idee een minder universele houding.
De onvoltooide
autobiografie
Alice A. Bailey
Ze gaat door op veel van Blavatsky’s thema’s, maar schrijft niets dat voor haar tijd sociaal revolutionair was. Ik ben geneigd te denken, op grond van haar autobiografie, dat haar band met Djual Khul echt was. Maar ik ben er niet van overtuigd dat ze een heel trouw notulist voor hem was. Ik wil het met college aantekeningen vergelijken: sommige mensen zijn er heel goed in om precies op te schrijven wat de docent zei en bedoelde. Anderen missen de helft en vullen de gaten in met hun eigen begrip of onbegrip. Hoe het ook zij: college aantekeningen zijn nooit zo nauwkeurig als een boek dat de docent zelf geschreven heeft.
Tegen de tijd dat we bij Benjamin Creme aankomen is de wereld weer veranderd. Ook zou ik mee nemen dat Creme van huis uit kunstenaar is. Op grond van wat Peter Liefhebber gisteren zei beweert hij dat Maitreya diverse keren op tv geweest is dit jaar. Het voornaamste doel, volgens Creme, van de Witte Broederschap is op dit moment: voedsel, gezondheidszorg en onderwijs voor iedereen. Het zijn natuurlijk mooie doelstellingen. En ja, het zou kunnen zijn dat dit de boodschap is die de mensheid op dit moment moet horen. We zijn er nog niet aan toe het uit te voeren op wereldschaal, maar omdat gelijkheid duidelijk op de agenda staat, zou de Witte Broederschap kunnen vinden dat het tijd is om de volgende praktische stap te zetten.
Maar toch: als Maitreya diverse keren op tv geweest is, dan moet het mogelijk zijn aan te wijzen wie het is. In welk menselijk lichaam zit hij nu eigenlijk? Aan de andere kant, als we dat zouden weten zou het hele mysterie weg zijn.
Vanuit het standpunt van de Mahatmas is mysterie een belangrijk ingrediënt om ons aan het denken te zetten. Tenminste, dat is de reden die de Mahatmas gaven om hun krachten aan de wereld te bewijzen. [Sinnett had bedacht dat als een Indiase krant tegelijkertijd in London zou verschijnen, dat niemand meer zou kunnen twijfelen aan de occulte krachten die nodig waren om dat voor elkaar te krijgen. Tegenwoordig zou het natuurlijk niet moeilijk meer zijn. Maar in die dagen van telegraaf en stoomboot zou het een onweerlegbaar bewijs geweest zijn]. De mahatmas zeiden dat ze het helemaal niet nodig vonden om te bewijzen dat ze echt waren. Ze wilden mensen aan het twijfelen brengen, om ze aan het denken te zetten.
In die zin is Benjamin Creme een hele normale representant van de Witte Broederschap van de afgelopen 150 jaar of zo. Mysterie is essentieel. Toch maakt dat zijn leringen niet minder oninteressant op de manier dat Blavatsky’s leringen dat wel zijn.
P.S. Geoffrey Hodson
In antwoord van een vraag van Frank Dyer:
Je noemt AAB en Benjamin Creme, die beiden buiten de Theosofische Mainstream staan. Ik zou graag willen weten wat je mening is over Geoffrey Hodson, een mainstream TS [Theosophical Society] schrijver wiens posthuum gepubliceerde autobiografie laat zien dat hij beweerde contact met een aantal Meesters te hebben, en ook met HPB [Blavatsky]! He beweerde ook dat een van de meesters hem hielp met zijn meer bekende boeken. Als dit allemaal waar is, dan zou hij veel meer aandacht moeten krijgen dan het geval is. Aan de andere kant: als het niet waar is was Hodson de weg kwijt (en had hij wanen), ondanks de brede acceptatie van zijn werk in de Theosofische Vereniging met hoofdkwartier in Adyar. Een heel probleem.
Hoezeer ik ook geloof dat helderziendheid mogelijk is, ben ik niet bijzonder geïnteresseerd in wat helderzienden te zeggen hebben. Om die reden heb ik het werk van Geoffrey Hodson niet in detail bestudeerd. Toch heb ik genoeg van zijn werk gelezen om het volgende te kunnen zeggen: Het lijkt me dat wat hij schrijft over het geheel genomen spiritueel gezond is, en mogelijk waar. Om die reden ben ik geneigd te zeggen dat zijn contact met Mahatmas misschien wel echt was. Ik denk dat het ‘probleem’ niet groter is dan bij Blavatsky of Bailey. Elke leraar die beweert een band met de meesters te hebben loopt het risico dat mensen daaraan twijfelen. Die twijfel is een essentieel ingrediënt van het spirituele pad.
Ik zie dit ook niet als een probleem voor de Theosofische Vereniging, want in de Theosofische Vereniging zijn we vrij te geloven wat we willen – zolang we in overeenstemming met het eerste doeleinde blijven handelen.
Verder geldt dat zowel Geoffrey Hodson als William Quan Judge theosofisch mainstream mogen zijn, maar geen van beide heeft in de wereld veel indruk gemaakt. In die zin hebben Bailey en Creme veel meer met Blavatsky gemeen.
Ik weet niet helemaal wat ik hier over denken moet.
Het is me o.a. totaal onduidelijk wat de “witte broederschap” is, die hier beschreven is. Als ze zich nu alleen bezighouden met voedsel, gezondheidszorg en onderwijs voor iedereen hebben ze m.i. niet zo veel te betekenen. Toen ik bijvoorbeeld destijds de brieven van de meesters las, was ik ook totaal ontgoocheld.
De Hogere wezens van de mensheid staan los van karma, omdat ze niet-handelen bij handelen; ze voeren nl de wil van God uit. Ze hebben een alomtegenwoordigheidsbewustzijn, helpen in onpersoonlijke zin, schrijven bijvoorbeeld geen brieven om een organisatie te helpen, etc.
Als ik “maitreya” opzoek op internet lees ik bijvoorbeeld: “De Christelijke Bijbel waarschuwt voor vele oplichters die ter wereld zullen komen om mensen tot valse religies te misleiden. Dit is een afleidingstactiek die door Satan wordt gebruikt om ons weg te leiden van het ware pad naar God, en dat is Jezus Christus.” Blijkbaar zijn er diverse gelovige mensen die er zo over denken.
@Lucas …..ja, Lucas, christenen zijn doorgaans heel andere mensen dan spirituelen. Ze zijn vaak tegen alle vormen van spiritualiteit en bestempelen heel veel dingen als duivels. De christenen hebben een boek dat “het domein van de slang” heet, het is geschreven door dr Ouweneel en is een pinkstergemeente verzamelgids van alles wat volgens hen van de duivel is, en dat is heel wat! Ze zien kwaad in dingen waar andere mensen echt verbaasd over zijn dat ze dat vinden, ze zijn vergelijkbaar met de salafisten onder de moslims. Ze komen dan aandraven met dat Jezus van je houdt en dat hij leeft en voor je gestorven is en ondertussen krijg je een zeer degelijke hersenspoeling waar je nooit meer helemaal van geneest, in ieder geval niet als dat tijdens je jeugd gebeurd.
Ik blijf toch van mening dat deze leraren in onszelf zitten en zich van daaruit manifesteren. Wanneer je Blavatsky’s schrijfstijl leest, lees je duidelijk de persoon Helena in interactie met haar leraren.
Alice Bailey schreef meer vanuit haarzelf en ik zie haar werk meer als een eigen ingevulde interpretatie van de bestaande theosofische leringen, net zoals Steiner. Daar is ook niets mis mee. Ieder zoekt een eigen weg, net zoals HPB dit deed.
Benjamin Creme heeft een eigentijdse boodschap, maar ook daar zie ik niets verkeerds in. Laat mensen geloven in de boodschap die bij hun past.
Wanneer mensen de inhoud van die boodschap begrijpen, begrijpen ze ook de boodschap van de Mahatma’s.
Rafie, het zijn niet alleen Christenen, die waarschuwen tegen iemand als “Maitreya”. Ik voel heel wat meer voor wat Frank zegt; alleen zijn laatste zin begrijp ik niet helemaal. Ik geloof in een spirituele weg, een weg van de gnosis, die zich ontrolt in de mate je hem gaat. Wat zich daarbij openbaart is de Universele Leer, die er is in de vorm van een alomtegenwoordige kracht, licht. Deze kan niet verdraaid worden door mensen, kan niet vernietigd worden door mensen. Bij het gaan van de weg speelt zelfovergave, elke dag een beetje sterven, een belangrijke rol. De reden, dat de mens die weg kan gaan is omdat bij na zijn val nog iets van het Goddelijke mee omlaag gekomen is in de vorm van een Lichtvonk in zijn hart. Dat is het Goddelijke Zelf waaruit hij gevallen is. In die zin wordt het pad een weg in de mens, door zichzelf naar Zichzelf. Het wordt een weg van ontdekking van Liefde, Licht en Leven.
Die weg kan zich ook ontluiken binnen de eenvoud van dit aardse bestaan. Het Ene wat zichzelf in haar oneindige variaties blijft (her)ontdekken.
Sorry Katinka, ik zou niet meer reageren want je was kwaad op mij maar…
ik heb inderdaad helemaal niks persoonlijks met je en ook geen enkel oordeel over je, dus zelf zie ik geen reden om niet verder te spelen. Dus toch nog maar eens een reactie op je verhaal over die oude wijsheidsmeesters.
Ik vond het een grappig stuk, want ik ken echt iemand die contact heeft met de oude meesters via incarnatie/reincarnatie, die precies weet wat die Oude Wijsheid inhoudt en die helemaal nergens een geheim van maakt maar eenieder vertelt die het maar weten wil.
Heel gek dan, dat, als puntje bij paaltje komt, er zo weinig zijn die echt willen weten of er zelfs maar kennis van willen nemen. Waardoor degene die ik ken, een roepende in de woestijn is.
Ligt dat aan dat de leraar je niet aanspreekt? Is dat niet bij voorbaat een voordeel, dat je daar dan geen vertekeningen door krijgt?
Zelf vond ik een bijkans afstotelijke en stugge man, die gecombineerd met die prachtige verhalen zo goed voldeed aan mijn hang naar veiligheid en perfectie. Maar ja, misschien spreekt dan dus die leraar mij wel aan.
Het lijkt er in bovenstaand verhaal voor mij meer op dat carriere maken, succes hebben of `iemand zijn`, in dit geval een Meester of iets anders Hoogs, datgene is wat de mensen aantrekt.
Zoals we allemaal stiekem, in het verborgene (= occult) wel weten, heeft wijsheid daar niets mee te maken. Een boer die zijn land ploegt weet denk ik meer dan heel wat indiase meesters.
De clou is misschien wel dat er met die wijsheid helemaal niets te winnen is voor ons mensen, maar wel dat er een hele hoop te winnen is voor individuen met het verwerven van persoonlijke macht… over jezelf of over anderen, en alles wordt daarvoor gebruikt.
Want wat nou als de waarheid is dat we gewoon leven en doodgaan als al het andere,
en die oude wijsheid niets anders beschrijft dan de werking van het universum en onze `bijzondere` plek daarin omdat wij door ons denken ons geen deel kunnen voelen van dit Al en er daarom naar zoeken… gekenmerkt worden door echte existentiele angst… omdat we werkelijk moeten zoeken hoe te overleven… en daarom alles gemaakt hebben wat we gemaakt hebben. Kijk om je heen en verbaas je!!.
Op zich prachtig en wonderbaarlijk en vooral verschrikkelijk. Maar vooral zijn wij dus niets anders dan een klein heel tijdelijk sterfelijk deeltje, zoals al het andere leven ook is, behalve dan dat wij dat defectje hebben dat ons zo, hoe moet ik dat zeggen, verworden maakt? Ons doet denken dat er meer is, dat we meer zijn?
Ja, het is niet te geloven en moeilijk te bevatten maar waar, dat ons denken ons al die illusies voortovert.
Is zo´n boodschap, het feit dat het leven zinloos is vanuit ons gezien, niet reden genoeg dat die wijsheid ´occult´, verborgen moet zijn? Zou de mensheid anders niet helemaal totaal zelfzuchtig zijn, als er niets is wat ons in het gareel houdt en tot medemenselijkheid dwingt, de religies?
Is er niet de mogelijkheid, dat de echte wijsheid geherinterpreteerd is door het menselijk ego als iets waarin wij langer voortleven dan feitelijk het geval is, om very obvious reasons?
Ach, ik vertel het weer onhandig voor mijn idee, maar wat ik probeer te zeggen is dit:
er is de waarheid of wijsheid of de werkelijke werkelijkheid … én er is wat wij er met onze zeer beperkte hersentjes van maken of van oppikken. Dat wordt vnl gekenmerkt door een naar onszelf toeredeneren, een antropocentrische of gewoon egocentrische interpretatie.
Anders gezegd: het krijgt de kleur hoe wij het kunnen gebruiken om te overleven. Beschrijf iets, wat dan ook, hoe het werkt, en de mens zal denken: hoe kan ik dat gebruiken om er wat aan te hebben? Om beter te worden, groter te worden, gezonder te worden, wat dan ook. Dat is ego.
Alles moet overleven, dat geldt zowel voor de Aarde als voor de vogels als voor ons. Maar de specifieke manier waarop wij dat beleven is waar wij niet overheen kunnen kijken. Logisch ook.
Heel gek, of grappig, I dont know. Het is nu net alsof het universum om de mens draait. Terwijl het eigenlijk betekent dat de mens niets weet en zich daarom voor zijn overleving met regeltjes en met onvoorstelbaar hoeveel heeft omringt, waaronder al zijn `kennis`.
Dat laatste is wél wat ons tot mens maakt en wat onze geschiedenis, en daarmee het laatste tijdperk in de geschiedenis van de aarde, heeft bepaald en heeft gemaakt tot wat het is.
Meer niet!
Voor de werkelijke reden hoe en waarom de mens de Kroon op god´s schepping is moet je Siegfried Bok lezen of mij daarover vragen (of Siegfried natuurlijk, hij heeft echt niets anders te doen).
groetjes
Hoi Margje,
Ik was niet boos op je. Ik heb alleen maar een reactie van je niet geplaatst en je uitgelegd waarom.
Groetjes,
Katinka
Beste Margje,
Wat interessant allemaal, denk jij dat er niets “meer” is dan dat we tijdelijke stoffelijke deeltjes zijn en wat we doen doet er niet toe omdat het niet fout kan gaan vanwege kosmische perfectie, met andere woorden, iets trekt aan de touwtjes of draait aan de radertjes zodat het loopt zoals het moet lopen en is zoals het moet zijn.
Deze reactie bijvoorbeeld?
Hoi Tom,
ik weet niet of je dit nog ooit zult lezen want, ik had je reactie niet gezien en de kans is klein dat je nu nog eens kijkt of er een antwoord is.
maar zo als jij zegt is het inderdaad, en is het dan niet bijzonder dat je daar geen reactie op kreeg?
Ik zelf vind het in ieder geval heel gek dat ik jouw mooie reactie niet eerder zag.
Het leven, ons leven moet doorgaan als onderdeel van het universele leven en wat is nog de drive als wij niet aan de touwtjes denken te kunnen trekken?
Margje, leuk daar ben je weer!
Ken je het boek “De kracht van het nu” van Eckhart Tolle? Dat gaat ook over het denken en onze illusies. Ik geloof dat jij dat ook een mooi boek vindt.
De kracht van het Nu
Eckhart Tolle
Nou dankjewel Lucas.
Nee, dat boek ken ik niet. Ik ken echter wel de kracht van het nu, haha.
Razend spannend, vind je niet? en luguber? hoe iedereen zijn kop in het zand steekt!
Mmmm ja, het geroemde boek van Eckhart Tolle… ik heb er al zoveel positieve reactie’s van gehoord. Zal ik toch echt eens moeten lezen !
Warme groet;
SpiriActuA
Het is een vrij goed boek dat ons een spiegel voorhoudt en beschrijft in welke verschrikkelijke illusie we leven. Helaas geeft Eckhart Tolle m.i. geen begaanbaar pad om dit te overwinnen, tenzij hij beschrijft dat we in het nu moeten leven (makkelijker gezegd dan gedaan) en moeten sterven voor we dood gaan, maar dat weten we al en hoeveel mensen kunnen dit uitvoeren?
Ik heb wat gelezen over Benjamin Creme. Dapper is hij zeker, maar hij beweert veel en iedereen kan wel beweren, dat hij door de Meesters benaderd is. En natuurlijk is die Maitreya het hoofd van de witte broederschap. Zegt die “Meester” toch?
Ik vind het niet terecht dat hij in hetzelfde rijtje als H.P. Blavatsky en Alice Bailey gezet wordt als een Theosofische leraar. Kijkt de huidige Theosofische gemeenschap zo tegen Benjamin Creme aan?
Nee, de meeste theosofen die ik ken vinden Benjamin Creme niet interessant. Maar de vraag komt wel regelmatig langs de laatste tijd: volgelingen van Benjamin Creme zien in hem een opvolger van Blavatsky en Bailey.