Wat is religie? Spiritualiteit?

Spirituele mensen zeggen nogal eens dat ze niets met religie hebben. Ze willen niets van doen hebben met religieuze organisaties en vinden dogma’s maar niets. Dit wordt meestal gebaseerd op ervaringen met het Christendom. Andere spirituele organisaties worden daarmee op een hoop gegooid.

Dit is een oude manier om religie te definiëren: lidmaatschap van een kerk en geloven in de zelfde God. Maar het is een uniek Christelijke definitie. En binnen het Christendom past het alleen op het Protestantse Christendom.

Laten we eens naar het Jodendom kijken. Je bent Jood als je moeder dat was. De vraag naar je geloof, je lidmaatschap van een organisatie, of je naar Sjoel (de synagoge) gaat – maakt allemaal niet uit. Een religieuze Jood wordt ook al niet gedefinieerd door wat hij gelooft. In plaats daarvan gaat het om het naleven van de Joodse wetten: hoe meer, hoe orthodoxer. Dan maakt naar de synagoge gaan wel weer uit. Natuurlijk delen veel Joden een geloof in God en de bestemming van hun volk, maar er zijn ook orthodoxe Joden die daar anders over denken.

Protestants Christenen in Nederland lijken de definitie nog vrij precies te volgen. Je bent Christen omdat je gedoopt bent, belijdenis hebt afgelegd en regelmatig naar je eigen kerk gaat. En natuurlijk betaal je daar je lidmaatschapsgeld.

Maar Rooms Katholieken zijn anders. Je hoort bij de kerk als je ouders Rooms waren. Je moet actief iets doen om er uit te stappen – zoals een briefje schrijven aan de aartsbisschop.

Moslims lijken in deze op Katholieken, behalve dat er niet eens iemand is om aan te schrijven. Er is geen centraal Moslim register. Er is ook geen lidmaatschap van een specifieke stroming van de Islam. Je bent Moslim omdat je ouders dat waren – en daar doe je wat mee, of niet. Als je er iets mee doet en in God gelooft, ben je een gelovig of praktiserend Moslim.

Ik hoop dat het duidelijk is geworden dat de definitie van religie af hangt van de religie waar je het over hebt. En dat daarmee de belangrijkste bezwaren van dat woord voor spirituele mensen niet veel betekenen. Mee eens?