Beperkingen in Quantum fysica en spirituele vrijheid

Ik ben bezig Creative Evolution: A Physicist’s Resolution Between Darwinism and Intelligent Design, van Amit Goswami te lezen. (Vertaald als ‘Creatieve evolutie: darwinisme en Intelligent Design‘ , Ik ben onder de indruk. De scheikundige in mij ziet niet veel fouten en ook de bioloog en de filosoof kunnen er mee leven (ik heb quantum fysica, biologie en godsdienstfilosofie vakken gevolgd op HBO en universitair niveau).

Ik heb wel mijn reserveringen bij de conclusies die Amit Goswami trekt, op grond van zijn quantum spiritualiteit, voor ons dagelijks leven. En in dit stuk ga ik de quantum fysische achtergrond van mijn bezwaren uitleggen. Ik hoop dat jullie geen bezwaar hebben tegen een scheikunde lesje vandaag.

Hierboven zie je een weergave van koolstof zoals chemici het zich voorstellen. De rode ballonnen stellen de vier vrije electronen van koolstof voor. De andere electronen zijn zo dicht bij de koolstof atoomkern dat ze hier niet kunnen worden gezien. De kern zelf is nog kleiner: kan al helemaal niet worden gezien.

De electronen die je hier ziet hebben een beetje vrijheid. De ballonnen stellen de waarschijnlijkheidsverdeling voor. Voor elk electron wordt de ruimte waar hij kan zijn voorgesteld door een rode ballon en een kleine witte er tegenover.

De reden dat deze electronen ‘vrij’ genoemd worden is dat ze zich kunnen paren met electronen van andere deeltjes: andere koolstof atomen, of zuurstof of waterstof of stikstof bijvoorbeeld. Koolstof is hier zo goed in dat de moleculen die leven vormen voor een groot deel uit koolstof bestaan.

Deze electronen mogen vrij genoemd worden, hun vrijheid is heel beperkt. Hun preciese plek in het atoom zorgt dat het hele spel in stand blijft. Ze kunnen combineren met andere electronen (sterker nog: dat moet) om moleculen e.d. te vormen, maar ze zijn niet vrij om uit hun baan te gaan. De ballonnen stellen hun ruimte voor. In quantum termen is het niet duidelijk of het electron een specifieke plaats heeft in de ballon, of uitgespreid is. Sterker nog, het antwoord op die vraag hangt af van hoe het gemeten word (klinkt bekend?). Maar voor vandaag is het voornaamste punt dat het electron zijn eigen ruimte heeft en dat is de enige vrijheid die het heeft. De meeste andere electronen hebben nog minder ruimte: hoe dichter ze bij de kern ‘leven’, hoe meer hun baan op de ronde baan lijkt die jullie misschien op school geleerd hebben. Maar ook voor die binnenste electronen gaat het om een waarschijnlijkheids verdedeling, niet een normale baan – niet zoals de baan van de maan om de aarde.

Mijn punt: waarschijnlijkheid betekent niet volledige vrijheid. Het is een vrijheid binnen de natuurwetten. Vrijheid binnen de ballonnen in dat plaatje.

Ons eigen leven heeft vergelijkbare beperkingen.

Ik heb video’s van Goswami bekeken en hij is het ongeveer met me eens. Bekijk bijvoorbeeld deze video over afgescheidenheid.

Goswami zegt hier van alles over afgescheidenheid waar ik ongeveer achter kan staan, maar aan het eind komt hij bij een belangrijk punt waar ik dieper op in wil gaan. In de jaren 70, zo zeg hij, werden de eerste consequenties van quantum mechanica duidelijk. De spirituele interpretatie werd: we creeren onze eigen werkelijkheid. Maar het werd tegelijk snel duidelijk dat het creeren van dure auto’s moeilijker was dan gedacht. De plek van waaruit we onze eigen toekomst kunnen creeren is dan ook niet een gewoon bewustzijn, maar Verlichting, Satori of hoe je het ook wilt noemen. De zon gaat voor niets op, maar dat is het ook wel zo’n beetje. We moeten mediteren VOORDAT we onze eigen realiteit kunnen creeren.

Mijn punt: zelfs in satori is onze vrijheid niet totaal: we moeten nog steeds binnen de natuurwetten blijven.

Dat ontkent natuurlijk niet de andere dingen die Goswami zegt: dat in het proces van het bereiken van satori een mens liefdevoller wordt, meer creatief, getransformeerd, in staat de realiteit op een veel subtielere manier te ervaren…