1000 Boeddhistische Wijsheden, Christian Vandekerkhove

De titel alleen al zal kopers aantrekken denk ik. Voeg daarbij dat het een klein, keurig uitgegeven boekje is – heel geschikt als cadeau voor elke spiritueel geïnteresseerde – en je hebt bij voorbaat al een bestseller.

Maar goed, gaat het dat ook worden? Ik weet het niet. Het boekje bevat wijsheden als:

We weten dat we bij de dood alles moeten achterlaten. Hoe meer we ons aan alles hechten, hoe pijnlijker dit achterlaten zal zijn. (629)

De indrukken verschillen van moment tot moment, het Zelf blijft. (400)

Hij die wakker is, zal niet meer bang zijn voor de nachtmerries. (292)

Aan de andere kant… In een boek je met Boeddhistische wijsheden verwacht je niet direct uitspraken als:

In 625VC werd in India een man geboren, die we de Boeddha noemen. De leer die op zijn ideeën gebaseerd is, noemen we het Boeddhisme. Zijn wijsheid vindt thans volgelingen in de meeste landen van de wereld. (1)

Als Christian Vandekerhove een meer uitgebreide inleiding geschreven had, zou hij zich verplicht gevoeld hebben de geboortedatum van de Boeddha te relativeren. Maar omdat het om ‘gezegden’ gaat, geanonimiseerd en zonder bronvermelding, kan hij dit zomaar op schrijven. Er zijn inderdaad Boeddhisten die denken dat de Boeddha in 625 voor het begin van onze jaartelling geboren is. Er zijn ook Boeddhisten die een ander jaar aan geven. De expert ondertussen weet dat er over de geboortedatum van de Boeddha veel discussie is.

Ik heb dit boekje samen met De Donkere Zijde van het Boeddhisme van de zelfde uitgeverij gekregen ter recensie. In beide gevallen zijn het boeken die naar mijn inzicht absoluut het lezen waard zijn, maar gebaat zouden zijn geweest bij verdere redactionele sturing.

Ik zou zelf elke historische verwijzing uit het boekje gehaald hebben. Ze zijn niet inspirerend (wat je van zo’n spreukenboekje verwacht) en doorgaans voer voor discussie. Wat dacht u van:

Dankzij koning Asoka, letterlijk: de verdrietloze, heeft het Boeddhisme zijn grote verspreiding gekend in India. (345)

We weten niet meer van koning Asoka dan op de pilaren staat die hij (vermoedelijk) zelf heeft opgericht. Zelfs als die pilaren de ongezouten waarheid vertellen, zonder overdrijving of zelf-verheerlijking, dan nog is op grond van die pilaren niet te zeggen wat deze spreuk claimt. Is niets te danken geweest aan de Boeddha zelf, zijn leer, de monniken, of de handelswegen en andere historische omstandigheden?

Leuk is wel weer dat Christian niet gepoogd heeft consistent te zijn. Uit zijn inleiding: ‘Aangezien de verschillende stromingen van het Boeddhisme zeer uiteenlopend zijn, qua leer en methode, kunnen ze onderling vaak verschillen en in sommige punten zelfs elkaar tegenspreken.’

De ongepolijstheid van de verzameling spreuken heeft wel wat: hierdoor vinden verschillende visies op het Boeddhisme elkaar zonder dat ze bij name genoemd worden. De controverse wordt daarbij niet geschuwd. Zo wordt bijvoorbeeld gezegd:

Zuivere gedragsregels ontwikkelen, dat is de ware religie (115)

Iedereen moet mediteren, of hij nu hoog of laag op de ladder staat (88)

De ware vriend laat U niet vallen in nood. Uit liefde voor U, zal hij zijn leven offeren. (55) [U staat hier voor de Boeddha, neem ik aan]

De reïncarnatiestelling is eigen aan het Boeddhisme, maar ook aan het Hindoeïsme, het Jainisme, de Vedanta, het Christendom en het Judaïsme. (906)

Alle kennis is herinnering (921)

Al met al een leuk boekje ter inspiratie waaruit de diversiteit van het Boeddhisme spreekt voor de goede lezer. De theosofische achtergrond van de auteur spreekt uit zijn ondogmatische benadering van zijn onderwerp.

• 1000 Boeddhistische Wijsheden, Christian Vandekerkhove
• Uitgever Mens & Cultuur Uitgevers
• Plaats uitgave Gent
• Drukker Imprimerie Bietlot, Gilly
• Vormgever Image-Inn VOF
• ISBN 978-90-77135-25-9
• NUR 718
• Pagina’s 208