Is dit een cliché? Is milieubewustzijn een centrale spirituele waarde? Of is het pas een deugd voor wie er naar handelt? Het is in elk geval de meest moderne in mijn lijstje deugden. Een eeuw geleden bestond het woord ‘milieubewustzijn’ nog niet – hoewel luchtvervuiling even oud is als de industriële revolutie.
Blavatsky bijvoorbeeld schreef al over de waarde van de bossen: zowel in spiritueel opzicht als hun effect op klimaat en andere vegetatie.
In landen waar de beschaving nog geen vat op heeft zijn de ideale plek om te zoeken en observeren van de essentie van die subtiele kracht die de oude filosofen ‘Wereld ziel’ noemden. Alleen in het Oosten, en in de eindeloze velden van ongerept Afrika zal de psychologische student voedsel vinden voor zijn naar waarheid hunkerende ziel. De reden ligt voor de hand. De atmosfeer in overbevolkte buurten is verpest door fabrieken, stoom motoren, spoorbanen en stoomboten en in het bijzonder door de uitademingen van mensen en doden [Blavatsky bedoelt de atmosfeer rond begraafplaatsen: ze was zelf voor crematie – Katinka]. De natuur is even afhankelijk als de mens van de omstandigheden voor ze kan werken. Haar grote ademhaling, als het ware, kan tegen gehouden worden, en de correlatie van krachten kan even makkelijk verstoord worden als bij mensen.
Isis Ontsluierd, Chapter VII, p. 210, 211 (Mijn vertaling)
Voor mij is milieuproblematiek een van de centrale thema’s van onze tijd. Technische vooruitgang is heel mooi en aardig – ik maak er dankbaar gebruik van – maar als we daarmee onze planeet onbewoonbaar maken, hebben we een groot probleem.
Ik maak me wel eens zorgen als ik occulte verklaringen van de opwarming van de aarde lees, die ontkennen dat er een fysieke oorzaak is (waar we wat aan kunnen doen). Echt spiritueel vind ik dat ook niet: kijken naar de feiten is essentieel voor het vinden van waarheid – ook waar het om het milieu gaat. Deze koude winter past in de weersmodellen die opwarming op langere termijn voorspellen: ze voorspellen namelijk een gemiddelde opwarming met grote uitschieters beide kanten op.